Foto: Jacintha Pelgrum Fotografie
Auteursrechten, een onderwerp dat vaak voor verwarring zorgt.
Stel, je hebt een prachtige fotoshoot gehad en je hebt de foto's ontvangen. Maar wist je dat de foto's nog altijd van de fotograaf zijn en niet van jou? Een concept waar veel mensen moeite mee hebben, want: "Ik heb er toch voor betaald?"
Laten we daarom eens vanuit fotografen-perspectief (pun intended) kijken naar wat auteursrechten eigenlijk omvatten, waarom ze belangrijk zijn en wat dat voor jou als klant betekent.
Wat zijn auteursrechten?
Auteursrechten zijn de wettelijke rechten die een fotograaf of kunstenaar heeft over zijn creatieve werken, zoals foto's, tekeningen of schilderijen. Het betekent dat de maker van de afbeelding automatisch bepaalde rechten heeft over hoe de afbeelding wordt gebruikt en verspreid. Het recht ontstaat vanzelf. Het hoeft dus niet aangevraagd of geregistreerd te worden. Als iemand thuis achter zijn bureau een tekening maakt, heeft hij daar dus automatisch het auteursrecht op.
Waarom zijn auteursrechten belangrijk?
Auteursrechten zijn enorm belangrijk voor de fotograaf. Ze beschermen niet alleen de creatieve rechten, maar ook de integriteit van het werk zelf. Door de auteursrechten te respecteren, zorgen we ervoor dat kunstenaars worden beloond voor hun werk en dat hun creatieve visie wordt beschermd.
Wat betekent dit voor jou als klant?
Wanneer je een fotoshoot boekt en de foto's ontvangt, betaal je natuurlijk voor de arbeid. De fotograaf komt op locatie, maakt de foto's en deze foto's worden daarna gesorteerd en nabewerkt. Je betaalt dus vooral voor het daadwerkelijke 'werk' dat de fotograaf verricht.
Daarnaast betaal je voor het recht om de afbeeldingen te gebruiken op een bepaalde manier, zoals het afdrukken ervan voor persoonlijk gebruik of het delen op sociale media.
Maar let op: je betaalt niet voor de auteursrechten zelf. Dit betekent dat je niet zomaar de afbeeldingen mag bewerken (dus ook geen Insta-filtertje), doorverkopen of gebruiken voor commerciële doeleinden zonder toestemming van de fotograaf.
Eigendom
En hier wordt het vaak een tikkeltje verwarrend voor de meeste mensen: de foto's zijn dus niet 'van jou', maar nog altijd van de fotograaf. Jij mag ze alleen gebruiken voor persoonlijke doeleinden. Je mag jouw foto's laten afdrukken, ze in een album stoppen, je mag ze posten op sociale media met vermelding van de naam van de fotograaf en je mag ze aan iedereen laten zien wie je maar wilt. Je mag ze op je telefoon zetten om dagelijks doorheen te scrollen, maar je mag ze ook laten uitvergroten en boven de bank hangen. Je mag dus best veel met jouw foto's, maar ze blijven nog steeds van de fotograaf.
Wil je echter het recht hebben om ze te gebruiken voor commerciële doeleinden, ze doorverkopen of het recht hebben om ze te mogen bewerken naar jouw inzicht, dan moet je de auteursrechten kopen. Dan koop je als het ware de eigendomsrechten van de fotograaf. Needless to say dat daar een heel ander prijskaartje aan hangt dan wat jij betaald hebt voor jouw shoot.
Maar wat mag je nu wel en niet doen met de foto's?
Je mag de foto's gebruiken zoals afgesproken met de fotograaf, bijvoorbeeld het delen op sociale media of het afdrukken voor persoonlijk gebruik. Maar je mag de foto's niet doorverkopen of gebruiken voor commerciële doeleinden zonder toestemming (zoals het gebruik voor een magazine of op flyers). Daarnaast - en wat mij betreft is dit de aller belangrijkste - je mag de foto's niet zelf bewerken. Dat betekent dus ook geen Insta-filtertje!
In Jip en Janneke taal
Stel, je bent mij. En je hebt prachtige foto's gemaakt waarvan jij helemaal zit te genieten achter je PC. Nauwkeurig sorteer je je werk en alleen het beste van het beste blijft over voor de klant. Daarna gaan de foto's het nabewerkingsproces in. Dit proces is het aller belangrijkst, want het maakt de foto's echt van jou. Het is jouw signature. Het is waar mensen jouw foto's aan herkennen voordat ze jouw naam ook maar zien staan. Iedere foto wordt met veel liefde, aandacht, precisie en passie nabewerkt en dit proces kan soms tot luttele uren per foto in beslag nemen.
Wanneer je na vele puntjes opnieuw op de i te zetten eindelijk tevreden bent, lever je met een voldaan gevoel de foto's af aan de klant. En wanneer de klant jou tagt in een post, vervult dat je met trots, want jouw werk wordt nu door iedereen gezien!
En dan kijk je op Insta, maar tot je ontzetting merk je dat je prachtige creatie is vervormd, de kleuren verdraaid en de volledige essentie van jouw werk is verloren. Kun je je voorstellen hoe verdrietig en ontmoedigd je zou zijn als de maker van deze meesterwerken?
Conclusie:
Auteursrechten zijn belangrijk om de creatieve rechten van fotografen (en andere kunstenaars natuurlijk) te beschermen en de integriteit van hun werk te behouden. Dus, de volgende keer dat je foto's ontvangt van een fotoshoot, onthoud dan dat je betaalt voor het recht om de afbeeldingen te gebruiken, maar niet voor de auteursrechten zelf. Laten we samenwerken om de creatieve visie van fotografen te respecteren en te waarderen!
